Sociale dumping: stop concurrentie tussen werknemers

Meer inspecties en strengere sancties zouden eindelijk een einde kunnen maken aan de schadelijke praktijken van sociale dumping.

Sociale dumping, dat zijn praktijken van werkgevers om de sociale kosten tot een strikt minimum te herleiden via de schending of omzeiling van het normaal toepasbaar recht of door de toepassing van minder beschermende wetgeving, ten nadele van de werknemers en de hele samenleving.

Hoe?

Door schijnzelfstandigen, vervalste sociale documenten, frauduleuze en onrechtmatige detacheringen, oprichting van fictieve vennootschappen in andere landen … proberen malafide bedrijven hun winsten te maximaliseren.

Gevolgen?

De gevolgen zijn vooral menselijk, maar ook sociaal, fiscaal, op vlak van concurrentie en wetgeving.

• Menselijk: uitbuiting van werknemers met gevaar voor hun gezondheid, verwijdering van ‘te dure’ werknemers;
• Sociaal: nadelig voor het solidariteitsmodel;
• Fiscale spitstechnologie om onder andere via de oprichting van fictieve vennootschappen zo weinig mogelijk belastingen te betalen;
• Het vergroot oneerlijke concurrentie, wat vaak leidt tot onmenselijke arbeidsvoorwaarden.

Welke werknemers en sectoren het hardst getroffen?

Sociale dumping treft bijna alle sectoren op één of andere manier. Onderstaande sectoren worden echter extra hard getroffen.

Bouw: iets meer dan de helft van de gedetacheerde werknemers in België zijn tewerkgesteld in de bouwsector. Detachering is een wettelijke praktijk, die wij ondersteunen omdat ze de mobiliteit binnen de EU bevordert en de werknemers kansen biedt. Het probleem is echter dat de ondernemingen die detachering aanwenden, de werknemers vaak doen werken in bijzonder moeilijke omstandigheden.

Transport: bijvoorbeeld brievenbusfirma’s in het buitenland, onmenselijke werkomstandigheden voor bepaalde werknemers, de impact van platformen (Uber, Deliveroo …) die weigeren om hun werknemers te erkennen als loontrekkende.

Horeca: de vleessector is hard getroffen, meer bepaald wegens mensenhandel en de miserabele arbeidsomstandigheden.

Diensten: callcentra en de ICT ondervinden een grote impact van sociale dumping, van het intensieve en onrechtmatige gebruik van onderaanneming.

Schoonmaak en gezinshulp: ondanks de invoering van het dienstenchequesysteem bestaan er nog veel situaties van uitbuiting van werknemers.

Onrechtmatig gebruik van detachering

Detachering is een situatie waarbij een buitenlandse onderneming tijdelijk werknemers naar België stuurt om er een werk uit te voeren. We steunen dit mechanisme, dat werknemersmobiliteit binnen de EU bevordert en tewerkstellingskansen biedt. In 2019 werden in Europa 3 miljoen werknemers gedetacheerd. Het aantal gedetacheerde werknemers vertegenwoordigt 3,8% van de werkgelegenheid in België.

Het probleem is dat dit lovenswaardige mechanisme leidt tot veel misbruik door ondernemingen: vaak bedroevende arbeids-, gezondheids-, veiligheids- en huisvestingsomstandigheden, geen sociale bescherming, geen toekomstperspectieven.

Met versterkte inspectiediensten zou een eind kunnen gesteld worden aan dit misbruik en zou ervoor gezorgd worden dat detachering een mechanisme is voor de werknemers, en niet wordt misbruikt door de ondernemingen om de werknemers uit te buiten.

Onze eisen?

Er bestaat in ons lang een beschermend wettelijk kader, maar het wordt niet gerespecteerd. We eisen de versterking van de inspectiediensten en sancties.

• een verdubbeling van het personeelsbestand van controleurs en meer financiële middelen
• een grotere samenwerking met de vakbonden en een transparant opvolgingsmechanisme: onze afgevaardigden staan op de eerste lijn om te informeren en deze praktijken aan te klagen en te bestrijden,
• een betere organisatie en een grotere samenwerking tussen de verschillende inspectiediensten, maar ook met andere diensten,
• echt ontradende en onmiddellijke sancties: sancties van niveau 2, 3 en 4 van het Sociaal Strafwetboek moeten verdubbeld worden,
• een nauwe samenwerking tussen België en de Europese Arbeidsautoriteit.