Sociale verkiezingen uitgesteld naar november: vragen en antwoorden

De sociale verkiezingen van mei 2020 werden uitgesteld naar het najaar. Ze gaan door tussen 16 en 29 november 2020. Maar wat betekent dit nu concreet? Wat met de procedure, kandidaturen, getuigen, campagnes ...? Hier vind je antwoorden op al je vragen.

• Download de nieuwe kalender van de procedure
   

1. Waarom werd de beslissing genomen om de sociale verkiezingen uit te stellen?
2. Uitstel sociale verkiezingen: wat betekent de schorsing?
3. Vanaf wanneer zal de procedure tijdelijk worden uitgesteld?
4. Wanneer vinden de sociale verkiezingen 2020 plaats?
5. Waarom hebben de sociale partners voor november 2020 gekozen?
6. Wanneer vinden de verkiezingen 2020 plaats in mijn onderneming?
7. Worden de sociale verkiezingen op hetzelfde tijdsstip georganiseerd als oorspronkelijk voorzien?
8. Moeten de nieuwe datum, de uurregeling en de nieuwe verkiezingskalender van de verkiezingen gecommuniceerd worden aan het personeel?
9. Wat gebeurt er in ondernemingen waar de verkiezingsprocedure vertraging opliep?
10. Zijn alle beslissingen, akkoorden en inlichtingen die werden genomen tot de indiening van de kandidatenlijsten definitief?
11. Wie mag stemmen bij de nieuwe verkiezingen?
12. Stemmen in een stembureau: waarop moet je letten?
13. Kan een onderneming nog beslissen om te stemmen per brief?
14. Kan een onderneming nog beslissen om over te gaan tot elektronisch stemmen? 
15. De getuigenlijsten werden al ingediend samen met de kandidatenlijsten. Zijn die ook definitief of kunnen die nog veranderd worden?
16. Zal de webapplicatie van de FOD worden afgesloten tijdens de periode van uitstel?
17. Zijn alle vonnissen die werden uitgesproken definitief?
18. Wat met de bestaande overlegorganen en vakbondsafvaardiging?
19. Wordt de speciale bijeenkomst over basisinformatie, die na de sociale verkiezingen om de vier jaar plaatsvindt, uitgesteld?
20. Ik ben voor het eerste kandidaat. Hoe kan ik weten of mijn naam op de kandidatenlijst van het ABVV staat?
21. Ik ben kandidaat voor het ABVV en sta op kandidatenlijst: ben ik beschermd tegen ontslag?
22. Heeft het advies van de NAR een invloed op de bescherming van kandidaten? 
23. Mijn collega wil zich nog kandidaat stellen voor het ABVV: kan dit nog?
24. De werkgever zegt dat er geen enkele kandidatenlijst van geen enkele vakbond werd ingediend en wil de procedure afsluiten: mag dat?
25. Mijn werkgever heeft de ingediende kandidatenlijst in het bedrijf uitgehangen of elektronisch ter beschikking gesteld. Kan dit?
26. Een andere vakbond heeft een klacht ingediend tegen onze kandidatenlijst. Kan dit?
27. Mijn werkgever zet me onder druk om mijn kandidatuur in te trekken. Wat moet ik doen?
28. Ik sta op de jongerenlijst omdat ik in mei nog geen 25 jaar ben. Ik word wel 25 jaar na mei 2020. Kan ik kandidaat blijven voor de jongeren?
29. Ik sta op de arbeiders/bediende/kaderlijst en ben in mei 2020 nog geen 65 jaar. Ik word wel 65 jaar na mei 2020 en ben van plan door te werken. Kan ik kandidaat blijven?
30. Ik sta op de kandidatenlijst en stop met werken tussen mei en november 2020. Kan ik kandidaat blijven?
31. Ik sta op de kandidatenlijst en mijn werkgever wil mij overplaatsen naar een andere vestiging van de groep. Heeft dat gevolgen voor mijn kandidatuur?
32. Hoe zit het met de andere verkiesbaarheidsvoorwaarden?
33. Is mijn kandidatuur in orde? 
34. Zijn de vakbondsopleidingen omtrent sociale verkiezingen 2020 gegarandeerd?
35. Wat met de kiescampagne?

1. Waarom werd de beslissing genomen om de sociale verkiezingen uit te stellen?

Omdat de veiligheid en gezondheid van de bevolking primeert. Door de grote fysieke afwezigheid van werknemers op de werkvloer wordt de degelijke organisatie van sociale verkiezingen en de verderzetting van de lopende procedure onmogelijk. Vele stappen in de procedure worden door de afgevaardigden gecontroleerd. Om die reden, hebben werkgevers en vakbonden beslist de procedure sociale verkiezingen uit te stellen.

2. Uitstel sociale verkiezingen: wat betekent de schorsing?

Het coronavirus en de maatregelen die genomen zijn om de opmars ervan te stoppen, maken een normaal verloop van de procedure en een goede organisatie van de sociale verkiezingen in mei 2020 bijzonder moeilijk. Daarom besliste de Groep van 10 op 17 maart 2020 om de procedure sociale verkiezingen te schorsen vanaf dag X+36. 

Afhankelijk van de gekozen verkiezingsdatum van je onderneming is dat tussen 18 en 31 maart 2020. De aanplakking van de kandidatenlijsten, het samenstellen van de stembureaus, het oproepen van de kiezers en de stemming zelf zullen later in 2020 plaatsvinden.

Alle beslissingen en akkoorden die voor dag X+36 werden genomen blijven geldig. Een uitzondering vormen akkoorden (bijvoorbeeld voor het stemmen per brief) die gesloten zijn in het licht van de coronacrisis en hier specifiek naar verwijzen.

Ondernemingen die buiten de kalender sociale verkiezingen organiseren (bijv. omdat de procedure te laat werd opgestart) kunnen de procedure ook nog verderzetten tot dag X+36. Zij zullen samen met de andere ondernemingen later dit jaar de procedure weer opstarten.

3. Vanaf wanneer zal de procedure tijdelijk worden uitgesteld?

Alles blijft afhankelijk van de evolutie van de situatie met het coronavirus, maar zoals de zaken nu voorliggen gaan de sociale verkiezingen door van 16 tot 29 november 2020. Afhankelijk van hoe de coronacrisis zich verder ontwikkelt, zal deze periode bevestigd of eventueel aangepast worden tijdens de zomer van 2020.

• Download de nieuwe kalender van de procedure

4. Wanneer vinden de sociale verkiezingen 2020 plaats?

Het is nu definitief: de sociale verkiezingen 2020 zullen plaatsvinden in de periode die aanvangt op 16 november en eindigt op 29 november 2020. Dit werd vastgelegd in het Koninklijk Besluit van 15 juli 2020 (B.S. 22 juli 2020). In het advies van de NAR heeft het ABVV samen met de andere vakbonden en de werkgeversorganisaties deze periode uitgekozen.

Concreet betekent dit dat de procedure sociale verkiezingen in de ondernemingen ten vroegste zullen hernomen worden vanaf 23 september 2020. Deze datum valt samen met de nieuwe dag X+36.

• Download de nieuwe voorlopige kalender van de procedure

5. Waarom hebben de sociale partners voor november 2020 gekozen?

Het is een logische keuze geweest: toen de beslissing werd genomen in juni 2020, lag het aantal coronabesmettingen zeer laag. Bovendien wensten de vakbonden de opschorting van zowel de verkiezingsprocedure als de opschorting van de kiescampagne zo kort mogelijk te houden om de dynamiek van de procedure niet te veel te storen. Tot slot moest de heropstart van de procedure gebeuren op het moment dat alle werknemers terug zijn uit vakantie. Zo kwamen we uit op de tweede helft van november 2020. 

6. Wanneer vinden de verkiezingen 2020 plaats in mijn onderneming?

7. Worden de sociale verkiezingen op hetzelfde tijdsstip georganiseerd als oorspronkelijk voorzien?

8. Moeten de nieuwe datum, de uurregeling en de nieuwe verkiezingskalender van de verkiezingen gecommuniceerd worden aan het personeel?

9. Wat gebeurt er in ondernemingen waar de verkiezingsprocedure vertraging opliep?

10. Zijn alle beslissingen, akkoorden en inlichtingen die werden genomen tot de indiening van de kandidatenlijsten definitief?

Ja. de akkoorden en beslissingen die al getroffen zijn in de ondernemingen in het kader van de verkiezingsprocedure tot dag X+35 zijn definitief.

De beslissingen genomen over de samenstelling van de technische bedrijfseenheden, de kiezerslijsten, het aantal mandaten, de namen en functies van leidinggevenden en de namen en functies van de kaderleden zijn definitief en kunnen niet meer worden veranderd.

De akkoorden (bijvoorbeeld over briefstemmen) die afgesloten zijn in het licht van de coronacrisis en hier specifiek naar verwijzen worden automatisch door de wet geannuleerd, tenzij de ondernemingsraad of comité zou beslissen het akkoord toch te behouden. Wij verkiezen een stemming in stembureaus: er zijn bij briefstemmen te veel ongeldige stemmen waardoor het resultaat niet democratisch genoeg is. Akkoorden over briefstemmen vóór de coronacrisis of die er niet specifiek naar verwijzen, blijven behouden.

11. Wie mag stemmen bij de nieuwe verkiezingen?

De kiezerslijsten die op oude dag X werden opgemaakt, blijven geldig. Sta je op de kiezerslijst, dan mag je stemmen. Op de nieuwe dag X+77 zullen de overlegorganen wel nog kunnen beslissen om kiezers te schrappen van deze lijsten. Maar enkel als men daar unaniem over beslist. 

Voor uitzendkrachten geldt dat de tweede anciënniteitsvoorwaarde stopt in de periode van de schorsing. Deze voorwaarde, namelijk 26 dagen gewerkt hebben als uitzendkracht in de periode vanaf dag X tot en met dag X+77, start opnieuw wanneer de procedure herneemt op dag x+36.

Maar ook voor uitzendkrachten geldt dat zij mogen stemmen zolang de overlegorganen hen op X+77 niet unaniem schrappen van de kiezerslijsten.
 

12. Stemmen in een stembureau: waarop moet je letten?

13. Kan een onderneming nog beslissen om te stemmen per brief?

14. Kan een onderneming nog beslissen om over te gaan tot elektronisch stemmen?

15. De getuigenlijsten werden al ingediend samen met de kandidatenlijsten. Zijn die ook definitief of kunnen die nog veranderd worden?

Het zou kunnen dat de aangeduide getuigen niet beschikbaar meer zijn op de nieuwe verkiezingsdag in de tweede helft van november 2020. Omdat de getuigenlijsten pas ten laatste op X+70 moeten worden ingediend en deze stap ook wordt uitgesteld, kan een nieuwe getuigenlijst worden ingediend tot na de zomer. Verwittig in dat geval wel de werkgever.

16. Zal de webapplicatie van de FOD worden afgesloten tijdens de periode van uitstel?

Neen. De webapplicatie zal gedurende de hele uitstelperiode operationeel blijven. Er zijn immers bedrijven die buiten de periode werken waardoor vakbonden nog na 30 maart 2020 kandidatenlijsten kunnen opladen. De laatste nieuwsberichten kan je raadplegen op de website van de FOD.

17. Zijn alle vonnissen die werden uitgesproken definitief?

Ja. Alle gerechtelijke uitspraken over die akkoorden en beslissingen zijn definitief. Tijdens de uitstelperiode kan geen proces voor de arbeidsrechtbank worden ingediend. Als het toch gebeurt, is het beroep niet geldig (onontvankelijk).

18. Wat met de bestaande overlegorganen en vakbondsafvaardiging?

Het Comité Preventie en Bescherming op het Werk en de Ondernemingsraad zullen blijven functioneren tot na de nieuwe verkiezingen. Militanten die nu nog een mandaat hebben, maar zich niet meer kandidaat hebben gesteld in 2020, zullen hun mandaat nog wat langer uitoefenen. Deze militanten blijven beschermd tot hun mandaat is beëindigd. 

De aanduiding van de vakbondsafvaardiging (syndicale delegatie) wordt sectoraal geregeld. In de meeste sectoren wordt de vakbondsafvaardiging aangeduid, maar in sommige sectoren worden, gelijktijdig met de sociale verkiezingen, ook verkiezingen voor de vakbondsafvaardiging georganiseerd. Dit wordt best op sectorniveau of zelfs op ondernemingsniveau bekeken.

Contacteer hiervoor je secretaris. 

19. Wordt de speciale bijeenkomst over basisinformatie, die na de sociale verkiezingen om de vier jaar plaatsvindt, uitgesteld?

Ja, het zal moeten worden uitgesteld, simpelweg omdat het niet kan plaatsvinden vóór de vernieuwing van de bestaande ondernemingsraden of hun eerste installatie na de sociale verkiezingen van 2020. Alles blijft afhankelijk van de evolutie van de situatie met het coronavirus, maar zoals de zaken nu voorliggen gaan de sociale verkiezingen door van 16 tot 29 november 2020. Bovendien verschilt de datum van deze bijeenkomst, die slechts eens in de 4 jaar wordt georganiseerd, van bedrijf tot bedrijf. We leggen uit hoe het verder moet worden bepaald.

Wij herinneren eraan dat je werkgever om de 4 jaar de basisinformatie moet doorgeven aan alle nieuw gekozen of herkozen afgevaardigden van de OR. Zoals de naam al aangeeft, omvat deze basisinformatie alle informatie die essentieel is om te begrijpen wat er in het bedrijf gebeurt vanuit economisch en financieel oogpunt en de daarmee samenhangende sociale gevolgen. De discussie over deze informatie is het onderwerp van een buitengewone vergadering buiten de maandelijkse vergadering om. 

De wetgeving voorziet niet in een uniforme kalender voor alle bedrijven. Het verplicht bedrijven echter wel om zich te houden aan strikte wettelijke termijnen voor:

• basisinformatie aan de leden van de ondernemingsraad mee te delen;
• de vergadering over deze informatie te houden.

Er moet rekening worden gehouden met twee fasen om na te gaan of het tijdschema wordt nageleefd:

• Eerste fase: De werkgever moet de basisinformatie binnen twee maanden na hun (her)verkiezing schriftelijk aan de leden van de ondernemingsraad meedelen.
  Met andere woorden, het is binnen deze periode dat de werkgever verplicht is om het schriftelijke dossier met de basisinformatie op te stellen en aan de ondernemingsraadleden te verstrekken. Deze periode is een maximum. Het loopt vanaf de dag van de verkiezingen (Koninklijk Besluit 1973, art. 4). De dag waarop de werkgever de documenten overhandigt aan de leden van de OR, geldt als scharnierdatum.
   
• Tweede fase: de bijzondere vergadering die gewijd is aan de basisinformatie moet ten minste 15 dagen en ten hoogste twee maanden na ontvangst van de documenten plaatsvinden.  De datum van de vergadering die op de uitnodiging aan de leden van de raad van bestuur is vermeld, moet daarom twee wettelijke termijnen in acht nemen:
  • de documenten moeten ten minste 15 dagen voor (minimumtermijn) zijn ingeleverd. Dit zorgt ervoor dat de afgevaardigden voldoende tijd hebben gehad om de documenten te lezen
  • de datum van de vergadering mag niet meer bedragen dan twee kalendermaanden na de levering van deze documenten (maximale vertraging). Hierdoor wordt voorkomen dat de vergadering(en) voor onbepaalde tijd worden uitgesteld.

Conclusie: vanaf de datum van de sociale verkiezingen mag het houden van de vergadering over de basisinformatie niet langer duren dan maximaal 4 maanden cumulatief (twee maanden om de documenten mee te delen en opnieuw twee maanden om de vergadering te houden). De basisinformatievergadering zal daarom waarschijnlijk eind 2020 of begin 2021 worden gehouden.

Wij vestigen je aandacht op het feit dat deze basisinformatie ook elk jaar moet worden bijgewerkt als onderdeel van de jaarlijkse informatie (zie volgende vraag). Het doel is om alle nieuwe elementen met betrekking tot deze basisinformatie op dat moment te verstrekken om een nauwkeurig en correct beeld te krijgen van de ontwikkelingen en om vergelijkingen te kunnen maken.

20. Ik ben voor het eerst kandidaat. Hoe kan ik weten of mijn naam op de kandidatenlijst van het ABVV staat?

De verplichte eerste aanplakking van de kandidatenlijsten die de werkgever dient door te voeren op dag X+40 wordt uitgesteld. Deze eerste bekendmaking zal pas na de zomervakantie gebeuren. Mocht je twijfelen of je naam op de kandidatenlijst staat, vraag het aan je collega’s die nu in de ondernemingsraad of comité zetelen of aan je vakbondssecretaris.

21. Ik ben kandidaat voor het ABVV en sta op kandidatenlijst: ben ik beschermd tegen ontslag?

Ja. Iedere kandidaat die op een kandidatenlijst van het ABVV staat, is beschermd tegen ontslag. Deze bescherming geldt ook als je zou ziek worden of wanneer je werkgever beslist je op tijdelijke werkloosheid te plaatsen. Deze bescherming loopt tot de volgende verkiezingen in 2024.

22. Heeft het advies van de NAR een invloed op de bescherming van kandidaten?

• Voor personen die zich al kandidaat stelden en op een lijst staan, heeft de wet van 4 mei 2020 geen enkel effect. Zij blijven beschermd tegen ontslag zolang ze kandidaat (en later verkozene, plaatsvervanger of niet-verkozene) zijn en dit tot na de volgende sociale verkiezingen in 2024.
• Voor de personen die iemand vervangen die niet langer kandidaat wil zijn, heeft de wet van 4 mei 2020 wel een gevolg. Aangezien de NAR adviseert om de verkiezingen te laten plaatsvinden van 16 tot 29 november 2020, betekent dit dat de occulte beschermingsperiode voor deze vervangers start vanaf 18 augustus 2020, oftewel 36 dagen voor de heropstart van de procedure op dag X+36.

23. Mijn collega wil zich nog kandidaat stellen voor het ABVV: kan dit nog?

Neen. Alleen in uitzonderlijke gevallen kan iemand zich nog als vervangende kandidaat presenteren: dit gaan onder meer als de oorspronkelijke kandidaat overlijdt, hij het bedrijf heeft verlaten of zich niet meer kandidaat wil stellen. Dit gebeurt niet automatisch: alle vervangingen gebeuren door de vakbondssecretaris.

Het is belangrijk dat je collega zeer discreet blijft over zijn interesse om kandidaat te zijn: de nog niet gekende nieuwe kandidaten zijn nu uitzonderlijk niet beschermd tegen ontslag voor een korte periode van 5 maanden

• Voorbeeld
  Als in jouw onderneming de verkiezingsdag was vastgelegd op 14 mei 2020, dan is er voor de nieuwe, nog niet gekende kandidaten geen bescherming tegen ontslag van 21 maart 2020 tot 21 augustus 2020. Vanaf 22 augustus 2020 zijn in dit voorbeeld alle werknemers opnieuw beschermd tegen ontslag ook al staan ze nog niet als vervanger op de kandidatenlijst

24. De werkgever zegt dat er geen enkele kandidatenlijst van geen enkele vakbond werd ingediend en wil de procedure afsluiten: mag dat?

Ja. Enkel indien geen enkele vakbond geen enkele kandidatenlijst heeft ingediend bij een onderneming, kan de werkgever zelf de procedure definitief stopzetten. Hiervoor is geen akkoord nodig van de ondernemingsraad of comité. De werkgever moet het PV van volledige stopzetting aanplakken in de onderneming en opladen op de webapplicatie van de FOD Werk. Als zou blijken dat een werkgever zich heeft vergist, kunnen we als vakbond na de uitstelperiode deze stopzetting aanvechten voor de rechtbank. Uiteraard mag dit via overleg ook vroeger ongedaan worden gemaakt.

25. Mijn werkgever heeft de ingediende kandidatenlijst in het bedrijf uitgehangen of elektronisch ter beschikking gesteld. Kan dit?

Neen. Deze stap gebeurt na de indiening van de kandidatenlijst. Er is afgesproken geen stappen meer te nemen eens de kandidatenlijst werd ingediend. Heeft de werkgever toch de kandidatenlijst uitgehangen, dan is dit ongeldig. Hij zal deze stap moeten herhalen na de zomer. Neem contact op met je vakbondssecretaris.

26. Een andere vakbond heeft een klacht ingediend tegen onze kandidatenlijst. Kan dit?

Neen. Een klacht tegen een kandidatenlijst gebeurt ook na de indiening van de kandidatenlijsten. Er is afgesproken geen stappen meer te nemen eens de kandidatenlijst werd ingediend. Heeft de werkgever toch de kandidatenlijst uitgehangen, dan is dit ongeldig. Hij zal deze stap moeten herhalen na de zomer. Als zou blijken dat de klacht juist is, kan je wel al op zoek gaan naar een nieuwe kandidaat ter vervanging. Doe dit discreet want de nieuwe vervangende kandidaten geniet geen bescherming tegen ontslag tot en met 30 augustus 2020 of iets vroeger.

27. Mijn werkgever zet me onder druk om mijn kandidatuur in te trekken. Wat moet ik doen?

Een werkgever die een kandidaat onder druk zet om zijn kandidatuur in te trekken, maakt zich schuldig aan syndicale discriminatie en verhindert de totstandkoming van een overlegorgaan. Hier staan zware straffen op. In de nieuwe verkiezingswet zal staan dat werkgevers er zich toe verbinden de kandidaten met rust te laten.

Teken nooit een document waarin staat dat je je kandidatuur intrekt. Als je het toch doet, verlies je mogelijks je bescherming tegen ontslag. Waarschuw onmiddellijk je collega-personeelsafgevaardigden en jouw vakbondssecretaris van het ABVV om je bij te staan. Mocht je toch een intrekkingsdocument hebben ondertekend na de indiening van de kandidatenlijst en vóór de heropstart van de procedure in het najaar dan is dit document ongeldig en blijf je kandidaat.

28. Ik sta op de jongerenlijst omdat ik in mei nog geen 25 jaar ben. Ik word wel 25 jaar na mei 2020. Kan ik kandidaat blijven voor de jongeren?

Ja. De wet zal voorzien dat jongeren die nog geen 25 jaar zijn op de oorspronkelijk verkiezingsdag in mei 2020 kandidaat kunnen blijven voor de geplande verkiezingen in november 2020. Je kan op de jongerenlijst blijven staan. Je hoeft dus niets te ondernemen.

29. Ik sta op de arbeiders/bediende/kaderlijst en ben in mei 2020 nog geen 65 jaar. Ik word wel 65 jaar na mei 2020 en ben van plan door te werken. Kan ik kandidaat blijven?

Je kandidatuur is geldig. De wet zal voorzien dat kandidaten die nog geen 65 jaar zijn op de oorspronkelijk verkiezingsdag in mei 2020, kandidaat kunnen blijven voor de geplande verkiezingen in november 2020. Echter, je bescherming tegen ontslag neemt een einde als je de leeftijd van 65 bereikt hebt. Neem in dit geval best contact op met je vakbondssecretaris.

30. Ik sta op de kandidatenlijst en stop met werken tussen mei en november 2020. Kan ik kandidaat blijven?

Overleg met je vakbondssecretaris wat je best doet. Je kan kandidaat blijven maar de vraag is of dit wel nuttig is. De kans bestaat dat je niet meer zal kunnen zetelen eens je verkozen bent.

31. Ik sta op de kandidatenlijst en mijn werkgever wil mij overplaatsen naar een andere vestiging van de groep. Heeft dat gevolgen voor mijn kandidatuur?

Je kandidatuur blijft geldig maar je komt terecht in een vestiging waar de collega’s je misschien minder goed kennen. Een overplaatsing is dus niet ideaal. Als kandidaat ben je beschermd tegen een overplaatsing naar een andere vestiging tenzij je je instemming zou geven. Je kan dus weigeren op dit aanbod in te gaan. Als je werkgever je vraagt  een overplaatsing schriftelijk te ondertekenen, teken het document niet en neem meteen contact op met je vakbondssecretaris.

32. Hoe zit het met de andere verkiesbaarheidsvoorwaarden?

Alle verkiesbaarheidsvoorwaarden (leeftijd, anciënniteit, werknemerscategorie, arbeidsovereenkomst, behoren tot een technische bedrijfseenheid, geen leidinggevende, geen interne preventieadviseur zijn, geen vertrouwenspersoon psychosociale risico’s) van de voor de sociale verkiezingen 2020 voorgedragen kandidaten moeten worden beoordeeld aan de hand van de oorspronkelijk geplande verkiezingsdag in mei 2020. Dit principe geldt ook in het geval van vervangende kandidaten die ten laatste op de nieuwe dag X+76 worden voorgedragen.

33. Is mijn kandidatuur in orde?

34. Zijn de vakbondsopleidingen omtrent sociale verkiezingen 2020 gegarandeerd ?

35. Wat met de kiescampagne?